Meer focus aanbrengen in je zelfreflectie

1. Interpreteren wat je waarneemt

Welke gedachten, gevoelens, gedrag en gewaarwordingen kun je waarnemen?

Stel jezelf de vraag waar je gedrag boven de waterlijn vandaan komt. Welke factoren onder de waterlijn beïnvloeden dat gedrag?
Soms heb je al snel een ‘verhaal’ klaar waarmee je je gedrag verklaart. Bijvoorbeeld: je wordt boos op een collega en je ‘verhaal’ kan zijn ‘’logisch, want die collega doet ook altijd onaardig tegen mij’’.

Kijk of je je verhaal even kunt parkeren, loslaten. Ligt er nog iets onder? Spelen er onder de waterlijn dingen mee waar je nog niet echt aandacht aan hebt besteed? Misschien ben je een aantal keren je afspraken met die ander niet tijdig nagekomen? Of doet de ander je denken aan iemand die je heeft gekwetst in het verleden, als gevolg waarvan je geen vertrouwen hebt in deze persoon. Iets wat hij of zij wellicht aanvoelt.

Het zijn maar willekeurige voorbeelden. We vertellen onszelf de hele dag door ‘verhalen’, die wanneer je ze dieper onderzoekt, toch iets anders liggen. Een andere interpretatie kan je ruimte geven om je gedrag te kunnen veranderen.

Onder de waterlijn kijken kan spannend voelen. Reflectie gaat dus over het aankijken van de realiteit, zonder het

op de automatische piloot herhalen van gedachten en verhalen die vaak voortkomen uit onderliggende emoties.

We vinden het vaak spannend om die realiteit en daarmee onze angsten en zorgen, onderliggende boosheid, teleurstelling en verdriet, aan te gaan, te voelen. Zeker wanneer we dat voelen al langere tijd hebben weggestopt. Wanneer we niet goed weten hoe pijnlijk datgene is dat mogelijk onder de oppervlakte ligt.

Maar alles wat er niet mag zijn aan gevoel is er dubbel. Reflectie, op ons eigen handelen en op onze diepere motieven voor wat we doen én wat we niet doen, brengt weggestopte emoties aan het licht. Dat kan weerstand oproepen en zeer doen. Maar wanneer je het aangaat, verbreedt én verscherpt het je blik.

2. Relaties leggen tussen je waarnemingen en patronen herkennen

Het kan je bijvoorbeeld opvallen dat je in een groep altijd stil valt, wanneer één van de deelnemers zeer dominant is. Of dat je een kort lontje hebt, wanneer je moe bent of te weinig hebt gegeten. Of dat je geneigd bent om te drammen en je punt te maken, wanneer je je onveilig voelt.

Meer inzicht in je eigen patronen helpt je om je triggers eerder op te merken en er bewuster, anders, op te reageren.

3. Tegenstrijdigheden herkennen

Het opmerken van tegenstrijdigheden kan je helpen stil te staan bij de vraag wat echt is. Tegenstrijdigheden, zoals tussen:

• conflicterende gedachten en overtuigingen
• wat je zegt en wat je doet
• wat je wilt en wat je van jezelf moet

Wanneer je tegenstrijdigheden opmerkt, vraag je af wat je echt  wilt. Wat bepaalt werkelijk je gedrag? Waar sta je voor in praktijk?
Allemaal aanknopingspunten om jezelf beter te leren kennen.